'Myralı yetim çocuk' evine dönmeyi bekliyor

Yorgun Herakles (Herkül) heykelinin 31 yıl sonra ABD'den doğduğu topraklara getirilmesi, yurtdışında bulunan diğer tarihi eserlerin iadesi için de umut ışığı oldu. Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi ve Myra Kazıları Başkanı Prof.Dr. Nevzat Çevik, 1886 yılında Myra ören yerindeki resimli kaya mezarından kesilerek Atina'ya kaçırılan ve Atina Müzesi'nde sergilenen 'çocuk kabartması'nın peşine düştü. Konuyu Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay ile paylaşan Prof. Dr. Çevik, tam destek aldı. Eserin iadesi için önümüzdeki günlerde Yunanistan'a resmi başvuru yapılacak.

'KÜLTÜREL MİRAS DEĞİL, KÜLTÜREL EMANET'

Geçmişten günümüze taşınan eserlerin 'kültürel miras' değil, 'kültürel emanet' olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Çevik, "Bize emanet edilen bu eserlere sahip çıkmamız gerekiyor. Yoksa bunca güzelliğin ve zenginliğin sahibi çok olur" dedi. Antik uygarlıkların kurulduğu büyük bir coğrafyayı sınırları içerisinde barındıran Osmanlı İmparatorluğu'nun dünyanın en zengin arkeolojik mirasının da sahibi olduğunu hatırlatan Prof.Dr. Çevik, "Ama ne yazık ki Avrupa'nın eser avcılığının tavan yaptığı 19'uncu yüzyılda en zayıf dönemini yaşıyordu. 1850'den sonra Avrupalı konsolosluk görevlileri, eski eser meraklısı zenginler ile yol yapımı ve demiryolu inşası için gelen mühendisler, Osmanlı topraklarında kazılar yaptı ve buldukları eserleri ülkelerine götürdü" diye konuştu.

TARİHİ ESERLER DÖNMEYİ BEKLİYOR

Efes Artemis Tapınağı sütun kabartmaları, Bergama Zeus Sunağı'nın tamamı, Xanthos Anıtları ve Truva Hazineleri'nin kaçırılan eserlerden sadece birkaçı olduğunu kaydeden Prof. Dr. Çevik şunları söyledi:

"Muhteşem Trysa Heroon'u da, bu talan sürecinde Avusturyalı Otto Benndorf tarafından Viyana'ya kaçırıldı. Avrupalı arkeologlar, bu göz alıcı görkemli eserleri kendilerine göre 'değer bilmez Türklerin' elinde bırakmamayı ve kendi ülkelerine kaçırmayı hak olarak gördü. Bu eserleri ülkelerine kaçırmak için hükümdar ve hanedan üyelerini padişah nezdinde aracı ve ricacı yaparak kolayca ikna ettiler. İkna edemediklerini de çalmaktan geri durmadılar."

KAYA MEZARDAN KESİLEREK KAÇIRILDI

Çalınan önemli eserlerden birinin de 'Myralı çocuk kabartması' olduğunu aktaran Prof. Dr. Nevzat Çevik, eserin kaçırılışıyla ilgili şu bilgileri verdi:

"Myra'nın muhteşem kaya mezarlığındaki ünlü 'resimli mezar'ın kabartmalarından biri olan eser, 1886 yılında diğer aile üyelerinin arasından kesilerek çıkarıldı ve Atina'ya kaçırıldı. Ailesinden ve topraklarından koparılan bu 'yetim', ait olmadığı Atina Müzesi'nde zorunlu bir tutukluluk dönemi yaşıyor. Myra antik kenti için çok önemli bir yeri olan bu çocuk, ailesine dönmeyi bekliyor. Myra kaya mezarındaki eksik kısmın tamamlanması, çocuk kabartmasının ait olduğu yerle bütünleştirilmesi bizim için evrensel bir görev olmalı."

İADESİ İÇİN RESMİ BAŞVURU YAPILACAK

Bugüne kadar eserin iadesiyle ilgili resmi bir başvuru yapılmadığını kaydeden Myra Kazıları Başkanı Prof. Dr. Çevik, eserin iadesi konusunu Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay ile paylaştığını, Bakan Günay'ın da destek verdiğini söyledi. Önümüzdeki günlerde eserin iadesi için resmi başvuru yapılacağını açıklayan Prof. Dr. Çevik, "Son yıllarda eserlerin geri getirilmesinde yaşanan başarılı yükseliş, umarım 'Myralı yetim çocuk' kabartmasıyla taçlanır. Kültür Bakanlığımı'zın bunu da başaracağına inanıyorum" dedi.

Ömer ERDEM / ANTALYA, (DHA)