Turizm ve tarımda ‘Fitch’ endişesi

Fitch'in 1990-94 döneminde Türkiye'nin sahip olduğu 'yatırım yapılabilir' ülke notunu, yabancı para cinsinden 'BB'den 'BBB-'ye yükseltmesi büyük heyecan yaratırken, diğer taraftan turizm sektörü ve ihracatçıları endişelendirdi. Şimdiye kadar ülkeye giren sıcak paranın üzerine ek olarak bu alandan da ciddi para girişi olacağına değinen Prof. Dr. Orhan Kuruüzüm, önümüzdeki yıl, kredi akışının hızlandığı, finansman maliyetinin düştüğü, TL'nin daha da değerlendiği, ithalatın arttığı, ihracatın çok zorlaştığı ve kaçınılmaz şekilde cari işlemler açığının daha da arttığı bir yıl olacağını öngördü.

Bu eğilimin doğal olarak talebi azdıracağı ve enflasyonu hızlandıracağını açıklayan Prof. Dr. Kuruüzüm, şu uyarılarda bulundu:

"Özellikle girdi kalemleri büyük ölçüde yerli olan ve satışları büyük ölçüde ihracata yönelik olan sektörler ve şirketler ciddi risk altına girecekler ve zorluklar yaşayacaklardır. Antalya'nın ekonomik omurgasını oluşturan turizm ve tarım bu zorlukların tam ortasında bulunmaktadır. Son on yılda büyük ölçüde ithalatın ucuzluğu ve finansman maliyetlerinin yüksekliği gibi nedenlerle vazgeçilen ara malı imalatı, artık iyice yok olma riski ile karşı karşıya kalacaktır. Üretmenin, ihraç etmenin iyice zorlaştığı, tüketmenin ve ithal etmenin ise daha da azdırıldığı bir eğilim bizleri bekleyen en büyük risktir."

Genel anlamda bakıldığında pozitif bir gelişme olduğunu belirten Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, burada Merkez Bankası'na çok önemli görevler düştüğünü söyledi. Dövizin düşmesi nedeniyle özellikle tarım ve turizm gelirlerinde ciddi ölçüde olumsuzluk gözlenebileceğine dikkat çeken Çandır, şu değerlendirmeyi yaptı:

"Merkez Bankası'nın bu yönde yapacağı görevlerde üreten, döviz getiren sektörlerin korunması gerekir. İhracatçı bu olumlu havadan olumsuz etkilenmemelidir. Dövizin düşmesi az karlı ihracat yapanları olumsuz yönde etkilemektedir. Merkez Bankası doğru ve zamanında alacağı kararlarla döviz seviyesini belirli bir noktada tutmalıdır. Şuanki yapıda çok ciddi bir kaynak gireceğinden bahsediliyor. Bu hem ithalatçının iştahını kabartacak hem tüketimi tetikleyecek ama kurlarda önemli gelişmeler olursa tarım ve turizm sektörünü negatif etkileyecektir. Merkez Bankası'nın bu konuda alacağı kararlar hayati önem taşıyor."

Dolar ve euro'nun düşmesinin turizm sektörü için iyi bir gelişme olmadığını dile getiren Türkiye Otelciler Federasyonu Başkanı Osman Ayık, gireceği belirtilen sıcak para ve yatırımlar ile TL karşılığında turizm sektörünün içerideki maliyetlerini olumlu etkileyecek olması halinde iyi olabileceğini, ancak bugüne kadar hiç böyle olmadığını söyledi. İçerideki maliyetlerin sürekli arttığını belirten Ayık, şunları söyledi:

"Gelirler TL bazında büyümediği için dövize bağlı tüm sektörler olumsuz etkileniyor. Bizler ülke ekonomisinin temel taşlarıyız. Dolayısıyla da bizim bu tür gelişmeler yaşamamamız için olumsuz etkilenmemiz lazım. Bu tür gelişmeler bizim girdi maliyetlerimizi artırırsa ister istemez daha da zora sokar. 'Sıcak para ne kadar gelecek, doğrudan yatırım mı olacak' gibi bugün için birçok soru yanıt bekliyor. Bugünkü tablo beklenen, ama yeni bir durum. Gelişmelerin seyrinin izlenmesi gerekir."

 

Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)