İşten çıkarılan kadının '29' kod mağduriyeti

Antalya'da yaşayan emekli iki çocuk annesi Hanife Kara, bir süre önce yeniden çalışmaya karar verdi. Muratpaşa ilçesi Lara bölgesindeki bir gayrimenkul danışmanlığı şirketinde mutfak personeli olarak işe başlayan Kara'ya, şirket yetkilisi E.K.Ş., ayda 15 gün çalışacağını ve 15 günlük sigortasının yatırılacağını söyledi. Bu şartlar altında geçen eylül ayı başında işe başlayan Kara, 10 gün sonra E.K.Ş.'nin asistanının işten ayrılması üzerine bu göreve geçiş yaptı.

HEM 15 GÜN SİGORTA YAPIP HEM DE 29 KODUYLA İŞTEN ÇIKARMIŞLAR

10 gün süresince yarım gün çalışan Kara, asistan olunca her gün tam mesai yapmaya başladı. 2 ay süresince çalıştığı firmada maaş ve sosyal haklarını alamadığı için zorluk yaşamaya başlayan Hanife Kara, bir dilekçeyle işten ayrılmak istediğini E.K.Ş.'ye bildirdi. Şirket, Kara'nın çıkışını verip, iddiaya göre alacaklarını da ödemedi. Sosyal Güvenlik Kurumu'na SGK dökümü almak için giden Kara'ya görevli tarafından '29' koduyla (İşçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih) işten çıkarıldığını öğrendi. 2 ay süresince sigortasının da 15 gün üzerinden yatırıldığını öğrenen Kara, davacı olmak için adliyeye gitti. Kara, adliyede arabulucuya yönlendirildi.

'İŞ BAŞVURULARINDA KARŞIMA ÇIKIYOR'

Yaptığı iş başvurularında 29 kodunun karşısına çıkmasının üzüntüsünü yaşadığını belirten Kara, “Çalışmak zorundayım. Eşimden ayrıyım. Çalıştığım süre boyunca sigortamı eksik yatırmışlar. 29'uncu maddeyle işten çıkarılmak ayrı bir şoktu. Ben ahlaksızlık yapmışım da öyle işten çıkarılmışım gibi anlaşılıyor. İnsanlarla cinsel birliktelik, cinsel hareketler gibi anlamlar çıkıyor. Psikolojim bozuldu. Bana iftira attılar, hem de bir kadın işveren tarafından. İspatlayabilirse ispatlasın görelim. 29'un yanında esas sebep belirtilse sorun yok ama 29 kodunu kapsayan çok sayıda madde var" dedi.

Hanife Kara, kendisi gibi 8 kişinin de mobbing ve baskı nedeniyle işten ayrıldıklarını ve alacaklarını da tahsil edemediklerini ileri sürdü. Kara, diğer çalışanlarla da iletişime geçtiğini, ancak eski çalışanların 'Çok avukatları var biz onlarla uğraşamayız' diyerek çekindiklerini söyledi. Kara, arabulucudan gelecek sonucu beklediğini, lehine bir gelişme olmaması halinde tüm yasal haklarını kullanacağını sözlerine ekledi.

Diğer yandan telefonla ulaşılan E.K.Ş. ise Hanife Kara'yı geç gelmesinden dolayı işten çıkardığını söyledi.

29 KODU NEDİR?

Sigortada işverene tek taraflı fesih hakkı veren bu kod, çalışanın sigorta geçmişine not olarak düşülüyor. Böylece çalışan başvuru yaptığı her firmaya bu kodu da sigorta geçmişinde taşıyor. İşverenin işçisini bu kod ile çıkarabilmesi için işçinin 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25/II bendi kapsamında belirtilen fiillerden birini işlemesi gerekiyor.

25/II bendinde belirtilen fiiller ise ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:

a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.

b) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması.

c) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.

d) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.

e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.

f) İşçinin, iş yerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.

g) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.

h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.

ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.

Alparslan ÇINAR/ANTALYA, (DHA)