‘İson’ kuyruklu yıldızında hayal kırıklığı

Beklendiği gibi dolunay kadar parlak da olmayacak, ama 15 Kasım'dan sonraki 1 hafta boyunca sabaha karşı çıplak gözle izlenebilecek.

TÜBİTAK'ın Antalya Bakırlıtepe'deki Türkiye'nin en iyi teleskoplarına ve teknik birikime sahip olan gözlemevinde, 'parlaklığı dolunay kadar olacak', 'yüzyılın olayı', 'gündüz-gece çıplak gözle görülebilecek' gibi beklentilere yol açan ISON kuyruklu yıldızına ilişkin gözlem projesi yürütülüyor.

TUBİTAK Ulusal Gözlemevi'nden (TUG) Dr. Tuncay Özışık, yaygın olarak 'Comet ISON', astronomi literatüründe 'C/2012 S1' olarak adlandırılan kuyruklu yıldızın, TUG'dan ayna çapı 100 cm olan T100 teleskobuyla gözlendiğini söyledi. Dr. Özışık, "Tahminler geçmiş yıllarda geçen iki kuyruklu yıldızdan daha parlak olacağıydı. Dolunay kadar parlak gözükecek gibiydi ama şu andaki gözlemler, pek o kadar olmayacağını gösteriyor. Güneşe çok yaklaştığı için parlak olacak ama teknik olarak biz göremeyeceğiz" dedi.

Güneşin çevresinde hiperbolik bir yörüngede dönen kuyruklu yıldızın, güneşe doğru gelerek çok yakın noktadan geçeceğini ve sonra yörüngesinde tekrar uzaklaşacağını belirten Dr. Özışık şöyle konuştu:

"Güneşe çok yaklaşacağı için çekirdeğinde bir kırılma bekleniyor, parçalanma olabilir. Biz o parçalanmayı, geçtikten sonra da gözlemleyebileceğiz. Hem Dünya'da hem Türkiye'de yerden teleskopla bu anlamda yapılan ilk gözlem olacak. Diğer kuyruklu yıldızlardan farkı, öncesi ve sonrası gözlenebilecek."

Kuyruklu yıldızın Güneş'e 28 Kasım'da çok yaklaşacağını, 1 milyon 860 bin kilometre uzağından geçeceğini belirten Dr. Tuncay Özışık, sözlerini şöyle sürdürdü:

 

"Güneşin yarıçapını da düşünürsek, Güneş'in yüzeyinden 1.2 milyon km uzakta olacak. Yani Dünya'nın Güneş'e uzaklığından daha yakın bir noktadan geçecek. Ama Dünya'ya fazla yaklaşmayacak, en yakın geçeceği nokta 26 Aralık'ta 64 milyon kilometre olacak. Güneş'e çok yaklaştığında, bize de yakın olacak ama Güneş'e en yakın konumları teknik olarak gözlemlenemeyecek."

Dr. Tuncay Özışık, ISON'a ilişkin tayf gözlemi de yapılacağını ve bu yöntemle kimyasal yapısının ortaya çıkarılacağını kaydetti. TUG'da bulunan 1.5 metrelik teleskopla ISON'un tayfının alınması başarılırsa, Türkiye'de ilk kez bir kuyruklu yıldızın tayfının teleskopla alınmış olacağına işaret eden Dr. Özışık şunları söyledi:

"1910'da Halley kuyruklu yıldızı dünyaya çok yakın geçti, o zaman tayf alımı bu kadar gelişmemişti. Kimyasal yapısında, kuyruğunda siyanür olduğunu biliyorlardı. Dünyaya yaklaştıkça, 'zehirlenip öleceğiz' diye intihar edenler bile oldu. Kimyasal yapısını bilmek çok önemli. Şimdi anlıyoruz ki, kuyruğunda siyanür miktarı çok cüzi ama o günkü koşullarda fizik, astronomi çok ileri değildi, bilinemiyordu. Şimdi tayfını alırlarsa tüm kimyasal yapısı, içinde ne kadar hangi elementten var onu da öğrenmiş olacağız." 

Mehmet ÇINAR / ANTALYA, (DHA)