Hacettepe'de yerli aşı için gece gündüz deney yapılıyor

Türkiye'de koronavirüs aşısı geliştirme çalışmalarının yürütüldüğü 13 merkezden biri olan Hacettepe Üniversitesi Aşı Enstitüsü'nde yerli koronavirüs aşısında hayvan deneyleri aşamasına gelindi. Üniversitenin Sıhhiye Yerleşkesinde bulunan Türkiye'nin ilk ve tek aşı enstitüsünde ve Aşı Ar-Ge laboratuvarında yürütülen çalışmaları DHA görüntüledi. Enstitü ve laboratuvarda Türkiye Sağlık Enstitüleri (TÜSEB) tarafından desteklenen Covid-19 aşısı çalışmalarının bir an önce tamamlanması için gece gündüz çalışılıyor. Yerli aşının üretilmesi için günde onlarca deney yapılıyor.

'ASIL HEDEFİMİZ YERLİ AŞIMIZI GELİŞTİRMEK'

Hacettepe Üniversitesi Aşı Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sezer Okay, Covid-19 aşı çalışmalarında geline noktayı anlattı. Doç. Dr. Okay, enstitüde 3 ana bilim dalı olduğunu belirterek, "Bunlar aşı teknolojisi, aşı çalışmaları ve bağışıklama politikaları. Bizim enstitüdeki asıl hedefimiz; aşı bilimi uzmanlarını yetiştirmek. Aşıyı molekül düzeyinde tasarlayıp geliştirip bunu ticari bir ürün olarak piyasaya sürülene kadar geçirdiği tüm evreler hakkında bilgisi olan, deneyim sahibi olan aşı bilim uzmanlarını yetiştirmek istiyoruz. Ben aşı teknolojisi anabilim dalındayım. Bu anabilim dalındaki asıl hedefimiz de bizim yerli aşılarımızı geliştirmek" dedi.

'YAKINDA HAYVAN DENEMELERİNE BAŞLAYACAĞIZ'

Doç. Dr. Okay, aşı Ar-Ge laboratuvarının klinik çalışmaların yani insana geçmeden önce yapılacak çalışmaların büyük bir kısmını tamamlayacak kapasiteye sahip olduğunu söyledi. Türkiye'de çok farklı stratejiler kullanılarak aşıların geliştirildiğine dikkat çeken Doç. Dr. Okay, "Türkiye açısından bu avantajlı bir durum. Bir yöntem işe yaramazsa diğer yöntemin işe yarama şansı olacak. Biz canlı virüs kullanmadan öncelikle biyoinformatik analizlerle, antijenik özelliği olacak virüsün kısımlarını tespit edip bunları kimyasal yolla peptitleri sentezleyip bu peptitlerle aşı formülasyonunun oluşturulması şeklinde bir çalışma yürütüyoruz. Şu an çalışmalarımız iyi gidiyor, peptitlerimizi sentezledik. Bunların toksikolojik analizlerini yapıyoruz ve yakında hayvan denemelerine de başlayacağız. Bu yıl sonuna kadar da hangi formülasyonun etkin olduğunu ortaya çıkartmayı hedefliyoruz" diye konuştu.

'1 YIL İÇERİSİNDE AŞI GELİŞTİRMEYİ HEDEFLİYORUZ'

Laboratuvarda hem çalıştıkları koronavirüs aşısını hem de diğer projelerdeki aşı geliştirme çalışmalarını gerçekleştirdiklerini kaydeden Doç. Dr. Okay, "Biz koronavirüse ait çok küçük proteinleri alıp bunları aşıyı geliştirme amaçlı kullanıyoruz. Bizim projemiz Haziran ayında kabul edildi. Haziran ayından bu yana çalışıyoruz. Normalde bir aşı geliştirme en az 5 yıllık bir sürece dayanmakta. 5 yıldan önce bunun klinik öncesi çalışmalarını ve klinik çalışmaları tamamlamak çok mümkün olmuyor. Ancak bu Covid-19 sürecinde çok hızlı bir aşı geliştirme ihtiyacımız olduğu için biz gece gündüz çalışıp, ben de laboratuvara girip saatlerce deney yaparak süreci mümkün olduğu kadar kısaltmaya çalışıyoruz. Mümkünse 1 yıl içerisinde aşı geliştirmeyi, tamamlamayı hedefliyoruz" ifadelerini kullandı.

'COVİD-19 İLE AŞI BİLİNCİ VURGULANDI'

Doç. Dr. Okay, şu an aşı enstitüsünün önemli görevlerinden birisinin yeniden piyasadaki aşı bilimi uzmanlarının sayısını artırmak olduğunu vurgulayarak, "Biz kendi aşımızı ürettikçe, daha fazla bilgi sahibi olan insan daha fazla tecrübesi olan araştırmacı sayısı artacak bu da ilerleyen yıllarda kendi yerli aşımızı elde etmemize katkıda bulunacak. Covid-19’a iyi tarafından bakacak olursak Türkiye açısından böyle bir iyi tarafı oldu. Aşı bilinci daha vurgulandı. Aşı yaptırmak istemeyen insan sayısı gün geçtikçe artıyor. Ancak bu Covid ile birlikte aşının ne kadar önemli olduğunu bir kez daha öğrenmiş olduk. Bundan sonra yerli aşı çalışmalarının da hızlanacağını düşünüyorum. Birçok özel şirkette altyapısını aşı geliştirme yönünde artırdılar, o yüzden ilerleyen yıllarda kendi aşılarımıza daha çok sahip olacağımızı düşünüyorum. Veteriner aşıların üretimi Türkiye’de yapılıyor, insan aşısı üretiminde bir eksiklik vardı. Bu aşamadan sonra insan aşılarını geliştirme yolunda da ilerleyeceğimizi düşünüyorum" dedi.

Pelin ÜZEK KILIÇ-Fatih ERDOĞAN-Harun ÖZALP/ANKARA, (DHA)