Dolaşmak için uzaya gittiler

Yazmıştım. SpaceX'in Polaris Şafağı (Polaris Dawn) misyonu başladı. Amerikalı iş adamı ve maceracı Jared Isaacman, diğer üç astronotla birlikte dün (Salı) SpaceX'in yine tarih yazacak bir uzay gemisiyle Florida’daki Kenndy Uzay Merkezi’nden yerel saat ile 05:23’te (Türkiye’de 12:23) uzaya doğru yola çıktı. O ve SpaceX'in kıdemli mühendislerinden Sarah Gillis, 700 kilometre yükseklikte uzay araçlarından atlayıp uzay yürüyüşü yapacaklar.
* * * *
Uzay yürüyüşü bir astronot için en zor görevlerden biri … Aralık 1998'den bu yana 270'den fazla astronot, uzay yürüyüşü için Uluslararası Uzay İstasyonu'ndan ayrıldı. Ölümcül kaza yaşanmadı ama tehlikeli anlar oldu… 1965’te Rus kozmopolot Leonov’un uzay yürüyüşü on iki dakika sürdü ama uzay giysisi o kadar şişmişti ki dönüşte dar hava kilidinden geçemiyordu.
* * * *
Leonov, uzay aracına geri dönebilmek için giysisinin basıncını düşürdü ama bu sefer de yüzeye çok hızlı çıkan bir dalgıç gibi, dekompresyon sorunlarıyla boğuştu. Alexei Leonov 1965’te ilk uzay yürüyüşünü yapan kozmonottu. 2013’te ESA astronotu Luca Parmitano, sorun çıkınca uzay yürüyüşünü iptal etmek zorunda kaldı. En uzun yürüyüş neredeyse dokuz saat sürdü.
* * * *
Amerikalı iş adamı Jared Isaacman ve Sarah Gillis’in yapacağı uzay yürüyüşü öncekilerden farklı olacak. Onların uzay yürüyüşü sırasında uzay aracında kalan diğer iki astronot da aynı kıyafetleri giyecek. Çünkü SpaceX'in "Crew Dragon" uzay aracında hava kilidi yok. Çıkış kapağı açılınca kabin havası boşluğa kaçacak. Yani araçta kalan iki astronotta uzay boşluğuna maruz kalacak.
* * * *
Uzaya çıkmadan önce tüm mürettebat dalış hastalığı belirtilerini önlemek için bir prosedürden geçecek. Azotun kanlarından atılması için birkaç saat boyunca saf oksijeni soluyacaklar. Aksi halde basınçta ani bir düşüş olması durumunda kanda kabarcıklar oluşma tehlikesi var…
* * * *
Uzay yürüyüşünün diğer amacı da SpaceX'in son yıllarda geliştirdiği yeni uzay kıyafetlerini test etmek. Elbiseler esnek malzemelerden yapılmış ve astronotlara daha fazla hareket özgürlüğü sağlıyor. Bu, uçuşta iki takım elbise taşıma ihtiyacını ortadan kaldırmış oldu. Kalkış ve iniş sırasında astronotlar, uzay yürüyüşlerindekiyle aynı uzay kıyafetlerini giyecekler.
* * * *
SpaceX'in uzay aracının Dünya yörüngesinde izleyeceği yörünge de olağandışı. Eliptik yörüngesinin en uç noktasında Dünya'ya uzaklığı 1.400 kilometre olacak. Astronotlar, aya yapılan son Apollo görevinden bu yana Dünya'dan bu kadar uzağa gitmemişti. Karşılaştırma için: Uluslararası Uzay İstasyonu, Dünya'nın etrafında 400 kilometre uzaklıkta yörüngede dönüyor.
* * * *
Yüksek yörüngeye artan radyasyon sorunu da mevcut. “Crew Dragon” uzay aracı, Dünya'yı bir halka gibi çevreleyen ve Van Allen Kuşağı olarak adlandırılan kuşağa defalarca dalacak. Güneş rüzgarı ve kozmik radyasyonla Dünya'ya ulaşan parçacıklar burada toplanır. Uçuş sırasında artan radyasyonun uzay aracı ve insan vücudu üzerindeki etkileri incelenecek. Uzun vadede bu, daha sonraki Mars uçuşlarına hazırlanmaya hizmet edecek. Tüm bunlar SpaceX'in kurucusu Elon Musk'un açıkladığı hedefler…
* * * *
SpaceX, Polaris Dawn misyonundan teknolojik açıdan da yararlanmak istiyor. Uçuş sırasında uzay aracı ile SpaceX'in Starlink uyduları arasında lazer bağlantısı kurulacak. Bunlar öncelikle karasal bağlantı olmadan internete bağlamak için test yapılmış olacak. Gelecekte uydular, uzay teleskopları veya uzay gemileri de uydu ağı aracılığıyla Dünya ile iletişim kurabilecek. Beş günlük görev sırasında kırka yakın bilimsel deney yapılacak.
* * * *
ABD’li milyarder, ABD New Jersey'de kurduğu "Shift4 Payments" şirketiyle bir servet kazanmış. 2021'de SpaceX uzay gemisiyle dünyanın yörüngesinde dolaştı. Servetini uzay araştırmalarını ilerletecek yeni teknolojiler geliştirmek için kullanmak istediğini söylüyor. "Çocuklarımın Ay'da ve Mars'ta yürüyen ve güneş sistemimizi keşfetmeye çıkan insanları görmesini istiyorum. Orada keşfedilecek ve keşfedilecek çok şey var"diyor.

Uzaya giden astronotlar Anna Menon, Scott Poteet, Jared Isaacman und Sarah Gillis (soldan sağa)